Trifolium repens

Lýsing

Blöð eru þrífingruð og eru smáblöðin venjulega með ljósri, odd- eða bogadreginni rönd þvert yfir blaðið. Þegar skyggir, falla blöðin saman. Talið er að hreyfingin dragi mikið úr útgeislun varma yfir nóttina.

Blóm sitja mörg saman í kolli. Neðstu blómin springa út fyrst og þau efstu síðast. Krónublöðin falla ekki af við aldinþroskunina og blómkollurinn verður því smám saman brúnn eftir því sem fræin þroskast.

Nytjar

Te af blöðum hvítsmárans þótti gott við bólgu, brjóstveiki, gulu og einkum ígerðum. Graut af blöðum og blómum var talið gott að leggja við bólgur.

Sé rótin skorin smátt og seydd í mjólk er hún besti matur. Á rótum eru gerlar, sem binda nitur (köfnunarefni) í andrúmslofti.